Uitblijven landelijke actie voor verbetering positie van vrouwen gemiste kans
In ons land wordt de Internationale Vrouwendag vandaag vooral gevierd. Hier en daar voeren vrouwen wel actie om aandacht te vragen voor de positie van vrouwen. Maar een grote, landelijke manifestatie is niet van de grond gekomen. Jammer, want er is nog méér dan genoeg om voor te strijden. Nationaal, maar veel meer nog mondiaal. In grote delen van de wereld zitten vrouwen nog altijd – letterlijk en figuurlijk – in de hoek waar de klappen vallen.
In Nederland gaat het de goede kant op met de positie van vrouwen. Zo zijn mannen en vrouwen juridisch gelijk. Maar de praktijk is ook hier weerbarstiger dan de theorie. Vrouwen verdienen nog altijd minder dan mannen. De loonkloof beloopt 16,9% per uur, 0,5% meer dan het gemiddelde in Europa. Gemiddeld ligt het jaarsalaris van vrouwen 7,2% (€ 2.513) lager dan dat van mannen.
Loonkloof groeit tussen 30ste en 40ste
Dat is wel afhankelijk van hun leeftijd. Tegenwoordig verdienen jongere vrouwen soms meer dan hun mannelijke collega’s. Pas als ze wat ouder worden, delven ze loontechnisch het onderspit. In de levensfase tussen 30 en 40 jaar maken mannen carrière en vallen vrouwen terug. Bijna de helft is economisch niet onafhankelijk. Dat komt vooral doordat ze in verband met de kinderen vaker kiezen voor deeltijdbanen.
Pas 18% van de topfuncties in ons land wordt bekleed door een vrouw. Het streefcijfer voor 2015 was 30%…
Glazen plafond hardnekkig fenomeen
Het ‘glazen plafond’ is mede daardoor een hardnekkig fenomeen. Het aantal vrouwen in het bestuur of de raad van commissarissen van bedrijven en andere organisaties blijft achterlopen ten opzichte van de streefcijfers. Zo zouden besturen eind 2015 voor minstens 30% uit vrouwen moeten bestaan. De praktijk: pas 18% van de topfuncties wordt bekleed door een vrouw (bron: Grant Thornton). Een groot deel van de Nederlandse organisaties trekt zich eenvoudigweg niets aan van de streefcijfers.
Steuntje in de rug voor vrouwen
Daarom besloten 13 belangrijke wervingsbureaus voor directieleden en bestuurders vorig jaar zich te gaan inzetten om meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen. En minister Bussemaker (onderwijs, cultuur en wetenschap) stampte de site Navigerennaardetop uit de grond waar vrouwen kunnen zien bij welke bedrijven bestuursfuncties vacant zijn of komen. Prima initiatieven!
In de wetenschap zijn vrouwen nog zwaar ondervertegenwoordigd. Dat ligt niet aan hun kwaliteiten…
Nog te weinig vrouwen in de politiek
Ook in de politiek zijn vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd. In de meeste geledingen van de politiek bedraagt het aantal vrouwen minder dan 40%, met uitzondering van de Nederlandse vertegenwoordiging in het Europarlement (42%). (Bron: Atria.)
Wetenschap: vrouwen ondervertegenwoordigd
In de wetenschap zijn vrouwen zelfs zwaar ondervertegenwoordigd, zeker in de hogere regionen. Ze verdienen minder dan hun mannelijke collega’s en schoppen het minder vaak tot hoogleraar. Van de Nederlandse hoogleraren is maar 16,9% vrouw, stelde het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) een tijdje geleden vast. En dat komt heus niet doordat ze op wetenschappelijk vlak minder goed presteren dan hun mannelijke collega’s. Of doordat ze zich minder inzetten voor hun carrière.
Meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen vindt hun carrière belangrijker dan hun relatie.
Vrouwen knokken hard voor hun carrière
Integendeel, vrouwen werken doorgaans keihard aan hun carrière. Ik heb tijdens mijn werkzame leven vaak verbaasd gestaan van hun sterke motivatie en enorme inzet. Ze kijken niet op een uurtje meer of minder en meer dan de helft vindt hun carrière zelfs belangrijker dan hun relatie. Dat laatste blijkt uit een onderzoek in opdracht van het blad Marie Claire.
Mondiaal: positie van vrouwen vaak erbarmelijk
Mondiaal gezien is de positie van vrouwen een stuk beroerder. Ze worden door de heren der schepping op grote schaal onderdrukt. Dat gebeurt met alle mogelijke middelen, variërend van strenge leefregels tot en met excessief geweld. Als je je erin gaat verdiepen, lopen de rillingen je al gauw over de rug. Een paar voorbeelden.
Vrouwen als goed renderende handelswaar
Alleen al in Europa vindt op uitgebreide schaal vrouwenhandel plaats. Vorig jaar ging verwisselden maar liefst 400.000 vrouwen van ‘eigenaar’. Dat gebeurt ook in Nederland: volgens de Global Slavery Index ging het in 2014 om 2.200 vrouwen. En dat zijn dan nog alleen de gevallen die aan het licht zijn gekomen. Buiten Europa ziet ‘men’ vrouwen nog veel vaker als – vaak goed renderende – handelswaar.
Vrouwen vaker slachtoffer van geweld
Vrouwen zijn ook veel vaker slachtoffer van geweld dan mannen. In Europa krijgt 1 op de 4 vrouwen te maken met huiselijk geweld.
Buiten de westerse wereld zijn de arbeidsomstandigheden van vrouwen vaak slecht en de inkomensverschillen tussen vrouwen en mannen schrijnend.
Ook in Nederland komt dat vaak voor. Recente cijfers heb ik daarover niet kunnen vinden. Maar in 2013 werden volgens kennisinstituut Movisie minstens 200.000 Nederlanders slachtoffer van lichamelijk en psychisch huiselijk geweld. Van de daders was 87% man, van de slachtoffers was 60% vrouw. Ik vrees dat die cijfers de afgelopen jaren alleen maar gestegen zijn. En hoe verder je je van de westerse landen verwijdert, des te vaker vrouwen zuchten onder allerlei vormen van geweld.
In India zijn vrouwen regelmatig het slachtoffer van seksueel geweld, vooral op het platteland.
Geweld tegen vrouwen ‘normaal’
In heel wat landen vinden mannen het normaal om vrouwen te slaan. Die instelling ontwikkelen ze vaak al op jonge leeftijd, blijkt uit een rapport van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties. Zo beschouwt 25 tot 51% van de tienerjongens in Cambodja, India, Bangladesh en Nepal het slaan van vrouwen als rechtvaardig.
Geweld ontaardt in verkrachtingen
Die houding ten opzichte van geweld ontaardt niet zelden in verkrachtingen, zowel binnen als buiten het huwelijk. Denk maar aan de vele akelige verkrachtingszaken in India van de afgelopen jaren. Vrouwen schijnen daar min of meer beschouwd te worden als loslopend wild, vooral op het platteland. En in Papoea-Nieuw-Guinea wordt 70% (!) van de vrouwen verkracht, meldde Human Rights Watch onlangs. Je verstand staat erbij stil.
Buiten de westerse wereld blijven de grote inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen nog decennialang in stand, vreest de ILO.
Inkomensverschillen schrijnend
De inkomensverschillen tussen vrouwen en mannen zijn buiten de westerse wereld veelal schrijnend. Als de ontwikkelingen zo traag blijven verlopen als nu, blijven die grote verschillen nog zeker 70 jaar bestaan (bron: ILO). Een treurig vooruitzicht voor de vrouwen in die gebieden, die nog veel harder moeten werken om rond te komen dan vrouwen in de westerse wereld.
Vrouwen komen er niet aan te pas
Ook met de participatie van vrouwen in bijvoorbeeld het management, de politiek en de wetenschap is het daar veelal heel slecht gesteld. Het patriarchale systeem wordt met harde hand in stand gehouden. In veel landen hebben vrouwen zich te houden aan allerlei beperkende leefregels, die hun mentale en maatschappelijke ontplooiing in de weg staan.
In veel niet-westerse landen worden vrouwen beperkt in hun mentale en maatschappelijke ontplooiing.
Evenementen Vrouwendag in Nederland
Kortom, genoeg aanknopingspunten voor acties tijdens de Internationale Vrouwendag. Als gezegd: tot een landelijke actie is het helaas niet gekomen. Wilt u zich vandaag toch inzetten om de positie van vrouwen te verbeteren? Op de site Internationale Vrouwendag vindt u een overzicht van de lokale initiatieven. Of verhef uw stem via de sociale media!
Meer lezen over de positie van vrouwen?
Kijk dan om te beginnen eens rond op de site van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Daar is veel boeiend en behartenswaardig materiaal te vinden over de positie van vrouwen en emancipatie.
Renske