Tweede rapport over verslechterende toestand persvrijheid in korte tijd
Wereldwijd daalde de mate van persvrijheid vorig jaar tot het laagste niveau in de afgelopen 12 jaar. Onthutsend: maar 14% van de wereldbevolking woont in een land met vrije pers! In veel landen proberen politieke, criminele en terroristische krachten de media onder hun invloed te brengen of tot zwijgen te brengen. Zelfs ons land moet op zijn tellen passen als het om persvrijheid gaat. En daarvan keek ik toch wel even op!
Dat blijkt uit het rapport Freedom of the Press, dat vandaag is uitgebracht door de niet-gouvernementele organisaties Freedom House (VS) en Free Press Unlimited (Nederland). Freedom House onderzoekt en steunt democratie, politieke vrijheid en mensenrechten. Free Press Unlimited werkt aan de ontwikkeling van onafhankelijke media in landen waar geen (volledige) persvrijheid is.
Redacties moeten in alle vrijheid hun werk kunnen doen. Helaas rukt commerciële beïnvloeding steeds verder op. Het valt vandaag de dag niet mee om goede verdienmodellen voor media te ontwikkelen.
Persvrijheid Midden-Oosten en Turkije sterkst onder druk
In het Midden-Oosten en in Turkije wordt de persvrijheid het sterkst beïnvloed door regeringen en militante groepen. Volgens het onderzoek zetten zij journalisten en media onder druk om partij te kiezen. Wie zich niet laat intimideren, krijgt problemen. Eergisteren zagen we daar nog een schrijnend voorbeeld van: 4 Iraanse journalisten krijgen tot 10 jaar cel…
Censuur op economisch nieuws
In China nam de censuur op het nieuws en het internet toe, vooral op nieuws over de economie en milieuvervuiling. Journalisten die werkten voor gevestigde media werden aangehouden, vastgezet en gedwongen om bekentenissen op televisie af te leggen.
In China was de persbreidel door de Communistische Partij in 2015 sterker dan ooit tevoren. Vooral economisch nieuws werd streng gecensureerd.
Ook in Europa neemt persvrijheid af
Maar ook in Europa is een drastische daling te zien van persvrijheid. Volgens directeur Leon Willems van Free Press Unlimited komt dat onder andere door de terreur. “De nieuwe wetgeving op het gebied van toezicht en veiligheid die hieruit voortvloeit, beperkt de mogelijkheden van journalisten om hun bronnen te beschermen en hun werk gedegen uit te voeren.”
Persvrijheid: wat is dat eigenlijk?
Heel kort samengevat:
- bij een vrije pers is sprake van gedegen berichtgeving
- journalisten zijn daarbij vrij in hun keuze van bronnen en invalshoeken
- hun veiligheid is gegarandeerd
- inmenging van de staat in het werk van de media is minimaal
- de media staan niet onder zware wettelijke of economische druk
Lees meer over persvrijheid
Meer over ‘de’ journalistiek
Nederland moet ook oppassen
Nederland doet het goed als het om persvrijheid gaat. Ons land staat op een gedeelde tweede plaats met België, Finland en Zweden. Maar dat betekent niet dat er bij ons geen aanleiding is voor zorgen. Dat heeft te maken de voorgenomen wijzigingen in de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.
Bredere bevoegdheden vormen risico
“Die geven de overheid brede bevoegdheden voor het monitoren van onschuldige burgers, niet-gouvernementele organisaties en internetproviders. Voor het afluisteren van journalisten is weliswaar extra toestemming nodig, maar wanneer een journalist wordt meegenomen bij massasurveillance is dat niet het geval,” aldus Willems.
Dit zijn de persvrijheid-rampgebieden
Hier ging de persvrijheid in 2015 het snelst achteruit: Bangladesh (-7 punten), Turkije (6), Burundi (6), Frankrijk (5), Servië (5), Jemen (5), Egypte (4), Macedonië (4) en Zimbabwe (4).
Landen met de slechtste scores
De 10 landen en gebieden met de slechtste persvrijheidsscores zijn Wit-Rusland, de Krim, Cuba, Equatoriaal-Guinea, Eritrea, Iran, Noord-Korea, Syrië, Turkmenistan en Oezbekistan.
Bron: Freedom of the Press
Ook RSF luidde noodklok over persvrijheid
Dit rapport is niet het eerste signaal dat het met de persvrijheid almaar verder de verkeerde kant op gaat. Vorige week woensdag kwam de internationale perswaakhond Reporters sans Frontières (RSF) in Parijs met een vergelijkbaar onderzoek. Volgens de RSF is het in China, Syrië, Turkmenistan, Noord-Korea en Eritrea het slechtst gesteld met de persvrijheid. In de top-5 van best scorende landen staat Nederland op de tweede plaats. De eerste plaats is voor Finland.
Op alle continenten komt de persvrijheid (verder) in de knel. Een sluipend gif, dat tot de vreselijkste dingen kan leiden.
Persvrijheid overal (verder) in de knel
Overal komt de persvrijheid (verder) in de knel, signaleert de organisatie. In China en voormalige Sovjetrepublieken was de repressie van de Communistische Partij sterker dan ooit tevoren. In het Midden-Oosten en Afrika zijn journalisten vaak slachtoffer van terreur, gewapende conflicten en intimidatie door autoriteiten. In Latijns-Amerika kampen ze met de georganiseerde misdaad en corruptie. En in de VS moeten klokkenluiders over de praktijken van inlichtingendiensten op hun tellen passen.
Commercie vormt bedreiging vrije media
Volgens RSF worden wereldleiders steeds banger voor De Pers. Media die in private handen zijn, worden almaar vaker negatief beïnvloed door commerciële belangen. “Journalistiek moet worden verdedigd tegen toenemende propaganda en inhoudelijke bijdragen die zijn gemaakt in het belang van gesponsorde belangen”, stelt de organisatie.
We mogen blij zijn met onze grote mate van persvrijheid. Die verworvenheid zou ons moeten inspireren tot het uitoefenen van (nog) meer druk op probleemlanden om de persvrijheidsteugels te laten vieren.
Vooruitzichten persvrijheid zijn somber
Ik heb groot respect voor journalisten die onder zulke moeilijke omstandigheden hun werk blijven doen. En gezien de toestand in de wereld zijn de vooruitzichten voor de persvrijheid somber. Hopelijk inspireren deze verontrustende rapporten overheden en organisaties in ‘persvrije’ landen tot het uitoefenen van meer druk op probleemlanden om de teugels te laten vieren. Dat zal uiteindelijk alle betrokkenen ten goede komen. Persbreidel heeft de wereld nog nooit ook maar één millimeter vooruit geholpen.
Renske