Wet Voltooid Leven struikelt mogelijk over negatieve opstelling christelijke partijen
Euthanasie bij een voltooid leven leidde in de aanloop naar de verkiezingen onverwacht tot veel geharrewar. Zo stelde de VVD bij monde van Tweede-Kamerlid Arno Rutte nog eens af te willen van een leeftijdsgrens. Ook D66-voorman Pechtold gaf aan dat de leeftijdsgrens van 75 jaar niet heilig is. Premier Rutte wil de Wet Voltooid Leven over de volgende kabinetsperiode heen tillen. Maar minister en partijgenote Edith Schippers zei daags daarna dat de wet er wel degelijk tijdens de volgende kabinetsperiode moet komen. Helemaal mee eens, maar of het lukt? Het onderwerp ligt erg gevoelig bij de christelijke partijen…
Sinds de publicatie van mijn artikel ‘Euthanasie: tijd voor doorbraken!’ van vorig jaar is er heel wat gebeurd op het gebied van euthanasie. Zal ik u even bijpraten? Het kabinet wil de bestaande euthanasiewet aanpassen. Er moet aanvullende wetgeving komen voor euthanasie bij een voltooid leven. Dat schreven minister Schippers (volksgezondheid, welzijn en sport) en haar inmiddels afgetreden collega Van der Steur (veiligheid en justitie) in oktober 2016 aan de Tweede Kamer. Zij reageerden hiermee op het omstreden rapport ‘Voltooid Leven’ van de commissie-Schnabel. (Lees meer over dit rapport.)
Hulpverlener beslist over verzoek euthanasie
Het gaat om euthanasie voor ouderen die hun leven voltooid vinden, maar verder nog gezond zijn. Zij moeten op een veilige manier een waardige dood kunnen sterven. Traditiegetrouw moet dat gebeuren via een zorgvuldige procedure. Zo zal een ‘stervenshulpverlener’ met een medische achtergrond + een aanvullende opleiding het euthanasieverzoek eerst toetsen. Als hij het inwilligt, begeleidt hij het hele proces. Dat proces wordt ook nog door een derde gemonitord.
Euthanasie bij een voltooid leven voor 75+’ers
Vervolgens lanceerde D66 eind vorig jaar het initiatiefwetsvoorstel Voltooid Leven van Tweede-Kamerlid Pia Dijkstra. Er zijn veel parallellen met de intentieverklaring van minister Schippers en Ard van der Steur. Ook Dijkstra kiest voor de bemoeienissen van een gespecialiseerde levenseindebegeleider. En ze wil een leeftijdsgrens van 75 jaar, al was het maar omdat die onontbeerlijk is voor de politieke haalbaarheid.
Wie zijn leven voltooid acht en er geen zin meer in heeft, moet op een waardige en humane manier kunnen sterven. Want zulke mensen kunnen écht lijden aan het leven.
Ook bij D66 beslist de hulpverlener
Als de levenseindebegeleider het verzoek tot euthanasie bij een voltooid leven inwilligt, schrijft hij een euthanaticum voor. Hij haalt dat dodelijke middel op bij de apotheek, overhandigt het aan de euthanasievrager en blijft bij de zelfdoding. Ook in dit voorstel kijkt een tweede persoon of is voldaan aan de zorgvuldigheidseisen. (Lees meer over het D66-voorstel. Op die pagina staan ook links naar de officiële tekst van het wetsvoorstel en de bijbehorende memorie van toelichting.)
Uitstel voor euthanasie bij een voltooid leven
De initiatiefwet van D66 ligt nu bij de Raad van State. Die brengt advies uit over het voorstel voordat de Tweede Kamer het behandelt. Wanneer dat zal gebeuren, is niet duidelijk. Uitstel kan ertoe leiden dat de Wet Voltooid Leven op de (zeer?) lange baan wordt geschoven. Dat komt door de opstelling van de christelijke partijen (CDA, SGP en ChristenUnie). Die hebben van meet af aan gezegd dat ze zo’n wet nooit zullen steunen. En na de verkiezingen bestaat de kans dat een of meer van die partijen nodig zijn om een coalitie te smeden…
Wat wil de politiek?
Wat vinden de politieke partijen van een wet die euthanasie bij een voltooid leven mogelijk maakt?
- Voor zijn: verreweg de meeste partijen
- Tegen zijn: CDA, ChristenUnie, SGP, Denk en SP
- Twijfelaars zijn: PVV, Artikel1 en NietStemmers
Wat wil de kiezer?
Een ruime meerderheid van de kiezers vindt dat euthanasie bij een voltooid leven mogelijk moet zijn. Twee onderzoeken onderstrepen dat.
Maar liefst 77,2% is vóór
Van de Nederlanders vindt 77,2% dat ouderen met een voltooid leven recht hebben op euthanasie. Dat bleek in oktober 2016 uit een onderzoek van DJV Insights.
Minimumleeftijd: 68 jaar
Van 58% moet er wel een minimumleeftijd gelden: 68 jaar. En ruim 70% wil zelf ook de mogelijkheid hebben om uit het leven te stappen als zij hun leven voltooid vinden.
Meerderheid voor D66-voorstel
De meeste Nederlanders (63%) zijn voorstander van het wetsvoorstel Voltooid Leven van D66. Dat bleek begin dit jaar uit een onderzoek van de NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde).
Arts gewild als begeleider euthanasie
Voor de hulp bij zelfdoding wijst 64% een arts aan. (Helaas wil zo’n 40% van de Nederlandse artsen niet aan euthanasie meewerken.) Ruim een kwart vindt een levenseindebegeleider geschikt. En 20% vindt dat familieleden mogen helpen bij euthanasie.
Leeftijdsgrens niet nodig
Een leeftijdsgrens vindt maar 15% nodig. Zij leggen de grens gemiddeld bij 76,1 jaar.
Vraag is groter dan commissie dacht
Dat is natuurlijk heel treurig voor degenen die nu of op de middellange termijn toe zijn aan euthanasie bij een voltooid leven. De commissie-Schnabel heeft het niet onderzocht, maar dacht dat er maar weinig mensen zijn die dat willen. In de praktijk ligt dat wel anders, zo weten vele deskundigen. Het gaat vaak om schrijnende gevallen. En hun aantal kon vanwege de snel oprukkende vergrijzing de komende jaren nog wel eens flink groeien…
Euthanasie is exclusief recht…
Er bestaat in mijn ogen niet zoiets als een plicht om te leven. Wel het exclusieve recht om zelf te bepalen wanneer en hoe we willen sterven. Dat vloeit voort uit het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens (artikel 8). Daarom moet die wet over euthanasie bij een voltooid leven er snel komen. Maar dan wel graag in een vereenvoudigde vorm, zonder belemmering van de menselijke autonomie. De aanvrager van euthanasie moet beslissen, niet de toetsende, beslissende en controlerende hulpverleners.
Als je (relatief) gezond en gelukkig bent, zul je je leven niet zo gauw als voltooid beschouwen en euthanasie willen. Maar dat is helaas lang niet voor iedereen weggelegd.
…maar onze vrije wil wordt ingeperkt
Maar voorlopig mogen we nog alleen zelf bepalen hoe we leven. Als het gaat om wanneer en hoe we willen sterven, wordt onze vrije wil ingeperkt. Tenzij we zelfmoord plegen. (Liefst zonder de hulp van anderen, want die zijn in principe strafbaar.) De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer (1788-1860) zei: zelfmoord is het ultieme bewijs van het bestaan van je vrije wil. Wat is het wrang dat we in de 21ste eeuw onze vrije wil nog op zo’n manier moeten doordrukken…
Renske
Meer lezen over euthanasie?
- Euthanasie: tijd voor doorbraken!
- Artsenfederatie verzet zich tegen modernisering euthanasiewetgeving
- SGP zoekt met film buitenlandse bondgenoten om Nederlands euthanasiebeleid te ondermijnen
- Meeste Nederlanders zijn vóór euthanasie